YN GYMRAEG MAE’I MORIO HI

Mae’r castell Normanaidd hwn o gryn bwys yn niwylliant Cymru. Wedi i’r Tywysog Rhys ap Gruffydd (c. 1132-1197), neu’r Arglwydd Rhys, ei gipio, symudodd ei lys yma ym 1171 a disodli'r strwythur mwnt a'r beili â chastell cerrig. Er mwyn dathlu cwblhau’r gwaith ym 1176, cynhaliodd yr Arglwydd Rhys ymrysonau rhwng beirdd a cherddorion yng Nghastell Aberteifi – a derbynnir ar lawr gwlad mai dyma oedd Eisteddfod genedlaethol gyntaf Cymru. Heddiw, rhoddir y Gadair i’r bardd caeth gorau yn y gystadleuaeth, gan ddilyn traddodiad Beirdd y Tywysogion. Mae’r Castell wedi agor i’r cyhoedd yn ddiweddar ar ôl gwario £12 miliwn yn ei adfer. Yn ogystal â bod yn atyniad treftadaeth, mae yno fwyty a llety, a cherflun o’r gadair Eisteddfodol gyntaf.